Het zogenaamde Orgelbüchlein van Johann Sebastian Bach kent iedere organist enorgelliefhebber. Het is een serie koraalvoorspelen bij diverse koralen bij delen van hetkerkelijk jaar, advent, kersttijd, Nieuwjaar, passietijd, Pasen en Pinksteren. Bach gafdeze bundel de volgende breed uitgemetentitel mee: Orgelboekje, waarin de beginnen-de organist een handleiding wordt gegeven om op allerlei manieren een koraal door tevoeren en zich ook in de pedaalstudie te habiliteren wanneer in sommige koralen hetpedaal geheel obligaat getrakteerd wordt.

Dem höchsten Gott allein zu Ehren, Dem Nächsten draus sich zu belehren.

Bach was blijkbaar van plan om 164 koralen te bewerken, maar er kwamen er ‘slechts’45 af. Het oorspronkelijke manuscript dat in Köthen werd gemaakt, telt 92 bladen. Boven elke bladzijde schreef Bach vooraf al de titel van het koraal dat hij wilde bewerken. Daardoor moest hij er later menigmaal een stukpapier bij plakken, als hij gebrek aan ruimte kreeg. Waarom Bach de overige koralen niet heeft afgemaakt is niet bekend. Tijdgebrek?

Hoe dan ook, het Orgelbüchlein zoals we dat nu kennen, is talloze keren op grammo-foonplaten en later op cd’s opgenomen.

Zelf heb ik in het verleden met mijn Noord-Veluws-Kamerkoor vele malen een integrale uitvoering van alle koralen uit deze uitgave gegeven. Het zijn stuk voor stuk belangwekkende koraalvoorspelen, met ook de vocale zettingen erbij.

Nu is er een bijzondere uitgave verschenen.

De bekende Groninger organist Sietze de Vries heeft om te beginnen alle koraalvoor-spelen uit Bachs Orgelbüchlein op twee cd’s vastgelegd. Hiervoor maakte hij gebruik vantwee van de belangrijkste Groninger orgels, te weten het Schnitger-orgel in de Martini-kerk in Groningen en het Hinsz-orgel in de Petruskerk in Leens.

Daarnaast heeft hij echter op een dvd, naast de koraalvoorspelen uit de bundel ook 45 andere koralen die Bach niet heeft bewerkt, van een improviserend koraalvoorspel dan wel koraalbewerking voorzien. Dat doet hij geheel in stijl in navolging van hoe Bach het heeft gedaan. Sietze de Vries is een knap improvisator en heeft hiermee een ‘huzarenstukje’ voltooid en getoond een organist te zijn van formaat.

Bovendien vertelt en presenteert hij op deze 2 uur en 23 minuten durende dvd, inhet Engels, allerlei wetenswaardigheden over de betreffende koraalvoorspelen enkoraalbewerkingen.

De beide genoemde orgels worden uitermate fraai getoond en ook in details blijvende beelden prachtig. Bovendien worden in het begeleidende tekstboekje alle doorSietze de Vries gebruikte registraties in extenso vermeld. Beide orgels worden zo inuitgebreide vorm gepresenteerd. Hier wordt ons een belangrijk stuk orgelcultuurletterlijk getoond en aangereikt.

Het is een kostelijke uitgave van Fugue State Films die al meerdere hoogstaandedvd’s van bepaalde componisten, zoals Widor en Reger, heeft uitgegeven.

De titel van deze nieuwe uitgave, ‘Bach’s Missing Pages. An expanded Orgelbüch-lein’, dekt de lading volkomen. De set van twee cd’s, één dvd met zeven films en debegeleidende toelichting is voor € 48 te bestellen via email@butz-verlag.de.

M. Seijbel, Elburg, De Waarheidsvriend